Zaledwie kilka procent ogółu wydobywanej ropy naftowej, czyli bardzo niewielka jej część jest wykorzystywana do produkcji tworzyw sztucznych. Niemniej jednak faktem jest, że zasoby paliw kopalnych na naszej planecie są ograniczone. Ważne jest, żeby nimi rozporządzać w sposób odpowiedzialny i ponownie je wykorzystywać – tak często i tak długo jak to możliwe – w duchu gospodarki cyrkulacyjnej (zwanej też obiegową). Umożliwia to recykling tworzyw sztucznych. Tak zwane biotworzywa (bioplastiki) są produkowane z surowców odnawialnych, np. z odpadów rolniczych i stanowią realną alternatywę na przyszłość.

To stwierdzenie jest prawdziwe tylko w kilku aspektach. W rzeczywistości wiele produktów opiera się na funkcjonalnych opakowaniach. Opakowania z tworzyw sztucznych chronią produkty przed uszkodzeniem podczas transportu, umożliwiają ich higieniczne przechowywanie oraz w wielu przypadkach wydłużają okres przydatności do spożycia. Możesz to w prosty sposób wypróbować w domu: włóż do lodówki dwa ogórki – jednego bez opakowania oraz drugiego, owiniętego w folię. I zobaczysz, że zapakowany ogórek będzie świeży i zdatny do jedzenia o kilka dni dłużej, niż ten niezapakowany. Dotyczy to bardzo wielu produktów spożywczych – opakowania są ważnym narzędziem w walce z marnowaniem żywności. Dzieje się tak, ponieważ wpływ opakowań na środowisko jest wielokrotnie mniejszy niż wpływ produkcji żywności i jej późniejszego marnowania.

Istnieją badania naukowe, które dowodzą czegoś wręcz przeciwnego. Tak zwane środowiskowe oceny cyklu życia (niem.: Ökobilanzen) oceniają wpływ materiałów opakowaniowych na środowisko. Opakowania z tworzyw sztucznych są bardzo lekkie, a mimo to bardzo funkcjonalne. W większości przypadków nadają się do ponownego wykorzystania, a ponadto mają ogólnie niewielki wpływ na środowisko, jeżeli nie są beztrosko wyrzucane do środowiska naturalnego. Dlatego właśnie opakowania z tworzyw sztucznych osiągają znacznie lepszej wyniki w środowiskowych ocenach cyklu życia niż butelki szklane, kartony po napojach, czy puszki metalowe.

Opakowania wykonane z tworzyw sztucznych są bardzo lekkie, odporne na uszkodzenia oraz umożliwiają bezpieczny i higieniczny transport produktów. Jego niewielki ciężar pozwala na oszczędność emisji gazów cieplarnianych podczas transportu. ALPLA współpracuje z wieloma klientami drzwi w drzwi w in-house facilities, co oznacza dalsze korzyści dla środowiska. Ponadto wiele opakowań z plastiku o stałym kształcie można wielokrotnie przetwarzać przy niedużym zużyciu energii.

Wręcz przeciwnie, to stworzyłoby nowe problemy. Materiały alternatywne, takie jak szkło lub metal, zazwyczaj nie są bardziej przyjazne dla naszego klimatu. Ponadto mają inne słabe punkty i nie powinny trafiać do środowiska naturalnego. O wiele ważniejsze byłoby opowiedzenie się za niezbędną infrastrukturą służącą zbiórce oraz recyklingowi zużytych opakowań i produktów z tworzyw sztucznych na całym świecie oraz promowanie dobrze funkcjonującej gospodarki cyrkulacyjnej we wszystkich sektorach.

Plastik nie musi obawiać się porównań z alternatywami ze szkła, czy też metalu. Jednak znalazł się pod obstrzałem z powodu ogromnego zanieczyszczenia środowiska. Ważne jest, aby oceniać wszystkie materiały opakowaniowe w oparciu o fakty, a nie emocje. Plastik jest materiałem zrównoważonym, jeżeli używa się go w sposób odpowiedzialny i po zużycia wraca do cyklu produkcyjnego. Pod żadnym pozorem nie można wyrzucać tego cennego surowca w lekkomyślny sposób do środowiska naturalnego. Dlatego będziemy nadal intensywnie inwestować w recykling oraz nasze własne zakłady recyklingu.

Zamiast zakazywać, powinniśmy zastanowić się, jak wspierać innowacje. Zadaniem polityków powinno być stworzenie przejrzystych warunków ogólnych, tak aby przedsiębiorstwa mogły w sposób ukierunkowany inwestować w odpowiednie technologie i przyczyniać się do urzeczywistnienia dobrze funkcjonującej gospodarki cyrkulacyjnej.

Nie można tego uogólniać. Ocena cyklu życia materiałów opakowaniowych wykazała, że butelki jednorazowe o wysokim udziale materiałów pochodzących z recyklingu mają mniejszy wpływ na środowisko niż butelki zwrotne ze szkła. W przypadku pojemników wielokrotnego użytku istotnym czynnikiem jest odległość, na jaką są przewożone. Butelki szklane są znacznie cięższe niż te z plastiku i powodują większą emisję gazów cieplarnianych podczas transportu. Mimo to są często przewożone na duże odległości w celu umycia, ponownego napełnienia i wreszcie z powrotem do sklepów. Proces czyszczenia wymaga użycia środków chemicznych, co również jest szkodliwe dla środowiska.

Plastik, który nie jest biodegradowalny, nie rozkłada się. Z biegiem lat rozpada się w przyrodzie na poszczególne składniki. Ile trwa ten proces wiemy z przeprowadzonych szacunków. Torba plastikowa unosi się w morzu przez 10 do 20 lat, a kubek styropianowy potrzebuje 50 lat, żeby się pokruszyć na drobinki. Butelka PET rozkłada się w ciągu 450 lat, a żyłka wędkarska 600 lat. Ostatecznie obowiązuje jedna zasada: opakowania oraz inne produkty z tworzyw sztucznych muszą być odpowiednio zutylizowane i nie mogą trafiać do środowiska.

Coraz więcej ludzi błędnie zakłada, że rezygnacja z opakowań z tworzyw sztucznych chroni klimat. Często jest jednak odwrotnie: zakazując stosowania plastiku lub rezygnując z niego, wykorzystuje się inne materiały, które mają w rzeczywistości dużo bardziej szkodliwy wpływ na klimat.

W porównaniu z największymi emitentami CO₂, jak np. transport czy produkcja żywności, udział opakowań plastikowych w zmianach klimatycznych jest bardzo niewielki. Stąd postawa niektórych konsumentów jest wręcz dziwna. Rezygnacja z toreb plastikowych jest traktowana jako znaczący wkład w ochronę środowiska, a równocześnie te same osoby nie chcą zrezygnować z corocznych podróży samolotem na wakacje w odległe zakątki świata.

Biologiczne tworzywa sztuczne są wytwarzane z surowców odnawialnych, którymi mogą być np. odpady pochodzące z rolnictwa czy przemysłu spożywczego. Natomiast konwencjonalne tworzywa sztuczne powstają na bazie paliw kopalnych, takich jak ropa naftowa czy gaz ziemny. Zatem dzięki zastosowaniu tworzyw sztucznych pochodzenia biologicznego chronimy naturalne zasoby naszej planety. Ważne jest, aby do produkcji wykorzystywane były surowce, które nie konkurują z produkcją żywności.

Zastosowany tutaj surowiec z łuski słonecznika (Golden Compound Green) ze względu na swoje właściwości może być wykorzystany tylko przy niektórych technologiach produkcji. Na przykład nie da się z niego zrobić butelki na wodę mineralną. Nasi eksperci zawsze dokładnie sprawdzają, jakie opakowanie można wyprodukować z danego tworzywa sztucznego. Golden Compound Green, który możemy wyrzucić do domowego kompostownika, nadaje się na kapsułki do kawy z jednego, prostego powodu: po zużyciu kapsułki fusy po kawie pozostają w opakowaniu. I tak z domowego kompostownika uzyskamy żyzny humus.

To jaki materiał opakowaniowy najlepiej się nadaje lub jest konieczny w danej sytuacji zależy zawsze od produktu, który będzie się w nim znajdował. Każdy produkt ma inne wymagania odnośnie trwałości, ochrony przed wpływami zewnętrznymi, czy też transportu. Naszym zadaniem jest opracowanie najlepszego i jednocześnie najbardziej trwałego rozwiązania w zakresie opakowań pod kątem danych wymagań. W przyszłości może to oznaczać właśnie butelkę z papieru. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że na potrzeby produkcji wielu produktów jeszcze przez długi czas, jeśli nie zawsze, stosowane będą opakowania z tworzyw sztucznych.

ALPLA jest zaangażowana zarówno aktywnie, jak i pasywnie. Z jednej strony wspieramy finansowo organizacje, które angażują się w walkę z zanieczyszczeniem mórz i oceanów. Z drugiej strony obecnie intensywnie rozwijamy naszą działalność w zakresie recyklingu na całym świecie. Realizujemy projekty wewnętrzne m.in. „Zero Pellet Los”, jak również przyczyniamy się do podnoszenia świadomości społecznej. Zużyte tworzywa sztuczne mają pewną wartość i nie mogą być traktowane jako bezwartościowe odpady. Przesłanką jest zrozumienie ze strony konsumentów oraz niezbędna infrastruktura służąca do zbierania i sortowania materiałów nadających się do recyklingu.

Według danych Unii Europejskiej w 2016 r. recyklingowi poddano 42 proc. wszystkich opakowań z tworzyw sztucznych w porównaniu z zaledwie 24 proc. w 2005 r. Naszym zdaniem zużyte tworzywa sztuczne są doskonałym materiałem do recyklingu, natomiast powinny być w jeszcze bardziej konsekwentny sposób sortowane i ponownie przetwarzane. ALPLA wspiera ten cel na całym świecie poprzez własne zakłady oraz współpracę z partnerami.

Przy opracowywaniu nowych opakowań stosujemy zasady „Design for recycling”. Od początku cyklu życia produktu nasi eksperci dbają, aby opakowania z tworzyw sztucznych nadawały się do recyklingu w jak największym stopniu. Problem stanowią często opakowania wykonane z materiałów kompozytowych lub folii wielowarstwowych. Przetwarzanie tych odpadów wiąże się z dużymi nakładami. Jednakże i tutaj znaleźliśmy już odpowiedź i opracowaliśmy przypominające torbę opakowanie do uzupełniania wykonane z HDPE, które można w 100 proc. poddać recyklingowi.

Nie, w produkcji opakowań z tworzyw sztucznych firma ALPLA nie stosuje substancji szkodliwych dla zdrowia. Nasze zakłady produkcyjne spełniają wymagania wynikające z obowiązujących przepisów oraz są poddawane regularnym kontrolom. Przepisy są bardzo restrykcyjne szczególnie w zakresie opakowań do żywności i napojów.

Naszym celem jest, aby do 2025 roku wszystkie wyprodukowane przez nas opakowania nadawały się w 100 procentach do recyklingu. Stosowane przez nas rodzaje tworzyw sztucznych – głównie PET (54%)* oraz HDPE (39%)*, z dużo mniejszym udziałem PP oraz LDPE – można zasadniczo bardzo dobrze odzyskiwać. Niemniej jednak w niektórych obszarach istnieje jeszcze potencjał. Na przykład gdy butelka i nakrętka wykonane są z innych tworzyw lub dodano do nich dodatki, które mogą pogorszyć jakość recyklatów. Dzięki konsekwentnemu „Design for recycling” w najbliższych latach będziemy optymalizować nasze rozwiązania w zakresie opakowań pod tym kątem.

[*Dane z 2020 r., udział w całkowitym zużyciu materiałów]

Niestety w wielu krajach nie ma odpowiedniej infrastruktury do zbierania, sortowania oraz ponownego przetwarzania zużytych opakowań i/lub produktów. Dlatego odpady są bezmyślnie wyrzucane do środowiska naturalnego i ostatecznie trafiają rzekami do oceanów. Duża część plastiku w oceanach pochodzi z dziesięciu rzek (osiem w Azji, dwie w Afryce). Właśnie tam chcemy jako ALPLA rozpocząć działalność. Również w tych regionach pragniemy inwestować w systemy zbiórki i recyklingu.

Recykling zamyka cykl i zapobiega przedostawaniu się zużytych opakowań z tworzyw sztucznych do środowiska naturalnego. Z materiałów pochodzących z recyklingu można ponownie wyprodukować nowe opakowania, chroniąc w ten sposób zarówno zasoby kopalne jaki i odnawialne, stanowiące podstawowy materiał do produkcji tworzyw sztucznych. Ponadto recykling w znacznym stopniu przyczynia się do ochrony klimatu. Tworzywa sztuczne pochodzące z recyklingu powodują o 90 proc. mniejszą emisję gazów cieplarnianych niż tworzywa pierwotne.

Odpady z tworzyw sztucznych powinny być spalane tylko w sytuacji, gdy ani recykling mechaniczny, ani ekologiczny nie ma sensu z ekonomicznego punktu widzenia. W tym przypadku termiczna utylizacja odpadów jest lepsza niż ich składowanie, ponieważ wtedy energia kaloryczna tworzyw wykorzystywana jest przynajmniej w postaci ciepła. Należy całkowicie unikać składowania odpadów na wysypiskach. Jednak ze względu na rozwój zakładów recyklingu na całym świecie oraz coraz lepsze technologie sortowania i ponownego przetwarzania odpadów wskaźniki recyklingu stale rosną.

Pierwotne mikroplastiki produkowane są przemysłowo i wykorzystywane w wielu różnorodnych artykułach, na przykład w kosmetykach lub środkach czystości. Natomiast wtórne mikroplastiki powstają, gdy tworzywa sztuczne dostaną się do środowiska i tam ulegną rozkładowi albo podczas prania ubrań wykonanych z włókien syntetycznych. Innym bardzo istotnym źródłem mikroplastiku w środowisku jest ścieranie opon samochodowych.

Stosujemy wyłącznie materiały dopuszczone do produkcji opakowań. Szczególnie w przypadku opakowań przeznaczonych do żywności i napojów obowiązują bardzo restrykcyjne przepisy, co oczywiście dotyczy również surowców z recyklingu. ALPLA oraz partnerzy zewnętrzni regularnie przeprowadzają kontrole jakości.

Według naszych informacji nie ma na to obecnie jednoznacznych dowodów. Należy jednak ograniczać źródła pierwotnych i wtórnych mikroplastików. W przypadku naszych produktów oznacza to zbieranie i recyklingowanie zużytych opakowań. W żadnym wypadku nie powinny one trafiać do środowiska naturalnego, gdzie rozkładają się na wtórne mikroplastiki.

Opakowania o dużym udziale tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu w mniejszym stopniu wpływają na środowisko naturalne. Potwierdzają to badania naukowe. Przyczyna: produkcja materiałów pochodzących z recyklingu powoduje niższą emisję gazów cieplarnianych niż produkcja materiałów pierwotnych. Ma to bardzo pozytywny wpływ na bilans ekologiczny opakowań z dużą zawartością surowców wtórnych.

Istnieją już opakowania, na przykład na wodę mineralną lub środki czystości, które są wykonane w 100 procentach z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu. Jednak poziom recyklingu nie jest na razie na tyle wysoki, aby pokryć całe zapotrzebowanie na produkcję opakowań. Udział materiałów pochodzących z recyklingu w opakowaniach będzie ciągle wzrastał – między innymi dzięki odpowiednim przepisom. Niemniej jednak w przyszłości nadal konieczny będzie pewien udział materiału pierwotnego.

produkty, które spełniły swój cel lub których nie mogą już wykorzystać konsumenci.

przygotowywanie i ponowne przetwarzanie odpadów z tworzyw sztucznych w pierwotnym celu lub do innych zastosowań. Nie dotyczy odzysku energii. 

przetwarzanie odpadów z tworzyw sztucznych na surowce wtórne lub produkty bez istotnej zmiany struktury chemicznej materiału.

w przypadku recyklingu chemicznego struktura długich cząsteczek łańcuchowych tworzywa sztucznego ulega rozpadowi. Po oczyszczeniu i przetworzeniu fragmenty cząsteczek można wykorzystać do produkcji tworzyw sztucznych lub innych związków. Istnieją różne metody tego recyklingu.

kontrolowana mikrobiologiczna obróbka tworzyw sztucznych ulegających biodegradacji w warunkach tlenowych lub beztlenowych. 

przetwarzanie odpadów z tworzyw sztucznych w pierwotnym celu lub do innych zastosowań, w tym odzysk energii.

ponowne napełnienie lub wykorzystanie opakowań w pierwotnym celu z pomocą lub bez pomocy tzw. „produktów pomocniczych”, np. specjalnych opakowań uzupełniających. 

opakowania lub ich komponenty opracowane specjalne do wielokrotnego użytku. 

opakowania lub ich komponenty nadają się do recyklingu, gdy można je w praktyce zbierać i sortować w dużych ilościach jako surowce pokonsumpcyjne oraz poddawać procesom recyklingu.

recyklat (regranulat) powstaje w procesie ponownego przetwarzania zużytych tworzyw sztucznych (zwanych także surowcami pokonsumpcyjnymi). ALPLA popiera tzw. zasadę bottle-to-bottle, zgodnie z którą ze zużytych opakowań lub butelek powstają nowe, w pełni funkcjonalne opakowania. W przypadku downcyklingu jakość produktu końcowego jest gorsza, przykładem jest przetwarzanie recyklatów na tekstylia czy taśmy opasujące.

materiały ulegające biodegradacji można rozkładać w warunkach tlenowych lub beztlenowych, w wyniku czego otrzymuje się wodę, naturalnie występujące gazy, takie jak CO2 i metan, a także biomasę. Dzięki aktywności enzymów zmienia się struktura chemiczna prawie wszystkich materiałów. Dlatego ważne, aby dokładnie określić warunki środowiskowe, w jakich będzie odbywać się rozkład. Ważny parametr to czas, który zmienia się w zależności od materiału. Tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji nie muszą koniecznie składać się z surowców odnawialnych (patrz „Biotworzywa/tworzywa sztuczne na bazie roślin”); biodegradacji ulegają także materiały na bazie ropy naftowej.

tworzywo sztuczne nadające się do kompostowania rozkłada się pod działaniem bakterii lub innych organizmów żywych na wodę, naturalnie występujące gazy, takie jak CO2 i metan, a także biomasę. Proces musi odbywać się podobnie jak w przypadku innych materiałów nadających się do kompostowania bez widocznych lub toksycznych pozostałości. Materiały nadające się do kompostowania muszą spełniać określone wytyczne, które różnią się w zależności od kraju i regionu. Tworzywa sztuczne nadające się do kompostowania należy wrzucać do pojemnika na odpady organiczne, a nie na kompost ogrodowy. Patrz także „Tworzywo sztuczne nadające się do kompostowania w domu”.

tworzywo sztuczne nadające się do kompostowania w domu rozkłada się na kompoście ogrodowym pod działaniem bakterii lub innych organizmów żywych na wodę, CO2 i biomasę. Te specjalnie certyfikowane tworzywa rozkładają się w ciągu określonego czasu i nie pozostawiają widocznych lub toksycznych pozostałości w kompoście ogrodowym.

Obecnie ALPLA przetwarza tworzywo Golden Compound green firmy Golden Compound, niemieckiego producenta materiałów, na kapsułki do kawy. Materiał ten posiada certyfikat TÜV zgodny z „ok compost home” i „ok biodegradable soil” (TÜV Austria Belgium NV nr S0464 OK Compost Home). Można go wyrzucać na kompost ogrodowy, gdzie rozkłada się bez pozostałości. Z obecnych w materiale zmielonych łusek pestek słonecznika w wyniku kompostowania powstaje humus.

proces rozkładu materiału organicznego wskutek działania mikroorganizmów w celu pozyskiwania kompostu. Do tego procesu odpady organiczne potrzebują odpowiedniej temperatury oraz pewnej ilości wody i tlenu. Kompost można stosować między innymi jako nawóz.

biotworzywa lub tworzywa sztuczne na bazie roślin składają się całkowicie lub częściowo z surowców odnawialnych. Polimery na bazie biologicznej można pozyskiwać np. z cukru, celulozy lub skrobi. Dla firmy ALPLA ważne jest, aby surowce wyjściowe nie konkurowały z przemysłem spożywczym; w najlepszym przypadku wykorzystuje się do tego produkty odpadowe. Dzięki zastosowaniu surowców odnawialnych można oszczędzić zasoby kopalne i zmniejszyć emisję CO2. Tworzywa na bazie biologicznej to nie to samo co tworzywa ulegające biodegradacji – patrz „Tworzywo sztuczne ulegające biodegradacji” i „Tworzywo sztuczne nadające się do kompostowania”.